Rezerva Federale e SHBA ul normat e interesit per here te pare ne 4 vjet
Rezerva Federale të mërkurën uli normën e saj bazë të interesit me një gjysmë pikë jashtëzakonisht të madhe.
Një ndryshim dramatik pas më shumë se dy vjetësh normash të larta ndihmoi në zbutjen e inflacionit, por që gjithashtu e bëri huamarrjen shumë të shtrenjtë për konsumatorët amerikanë.
Ulja e normës, e para e Fed në më shumë se katër vjet, pasqyron fokusin e saj të ri në forcimin e tregut të punës, i cili ka treguar shenja të qarta ngadalësimi.
Vjen vetëm disa javë para zgjedhjeve presidenciale, masa e Fed-it ka gjithashtu potencialin për të kapërcyer peizazhin ekonomik ashtu si amerikanët përgatiten për të votuar.
Veprimi i bankës qendrore uli normën e saj bazë në afërsisht 4.8%, nga niveli më i lartë i dy dekadave prej 5.3%, ku kishte qëndruar për 14 muaj, ndërsa luftoi për të frenuar brezin më të keq të inflacionit në katër dekada.
Inflacioni ka rënë nga një kulm prej 9.1% në mesin e vitit 2022 në nivelin më të ulët tre-vjeçar prej 2.5% në gusht, jo shumë mbi objektivin prej 2% të Fed.
Politikëbërësit e Fed sinjalizuan gjithashtu se ata presin të ulin normën e tyre bazë me një gjysmë pikë shtesë në dy takimet e tyre të fundit të këtij viti, në nëntor dhe dhjetor. Dhe ata parashikojnë katër ulje të tjera të normave në 2025 dhe dy në 2026.
Në një deklaratë, Fed iu afrua më shumë se më parë shpalljes së fitores mbi inflacionin: Ajo tha se "ka fituar besim më të madh se inflacioni po lëviz në mënyrë të qëndrueshme drejt 2%.
Si kanë reaguar më parë stoqet evropiane ndaj uljes së normës së Fed?
Megjithëse banka qendrore tani beson se inflacioni është mposhtur kryesisht, shumë amerikanë mbeten të mërzitur me çmimet ende të larta për sende ushqimore, gaz, qira dhe nevoja të tjera.
Ish-presidenti Donald Trump fajëson administratën Biden-Harris për shkaktimin e një rritje të inflacionit. Nënpresidentja Kamala Harris, nga ana tjetër, ka akuzuar se premtimi i Trump për të vendosur tarifa për të gjitha importet do të rriste edhe më tej çmimet për konsumatorët.
Uljet e normave nga Fed duhet, me kalimin e kohës, të ulin kostot e huamarrjes për hipotekat, kreditë e makinave dhe kartat e kreditit, duke rritur financat e amerikanëve dhe duke mbështetur më shumë shpenzime dhe rritje.
Pronarët e shtëpive do të jenë në gjendje të rifinancojnë hipotekat me tarifa më të ulëta, duke kursyer në pagesat mujore dhe madje të zhvendosin borxhin e kartës së kreditit në kredi personale me kosto më të ulët ose linja të kapitalit të shtëpisë.
Bizneset gjithashtu mund të marrin hua dhe të investojnë më shumë.
Normat mesatare të hipotekave tashmë kanë rënë në nivelin më të ulët të 18 muajve prej 6.2%, sipas Freddie Mac, duke nxitur një rritje të kërkesës për rifinancime.
Zyrtarët e bankës qendrore luftuan kundër inflacionit të lartë duke e rritur normën e tyre bazë 11 herë në 2022 dhe 2023. Rritja e pagave është ngadalësuar që atëherë, duke hequr një burim të mundshëm presioni inflacioniste.
Dhe çmimet e naftës dhe gazit po bien, një shenjë se inflacioni duhet të vazhdojë të ftohet në muajt në vijim. Konsumatorët po kundërshtojnë gjithashtu çmimet e larta, duke detyruar kompani të tilla si Target dhe McDonald's të ngrenë marrëveshje dhe zbritje.
Megjithatë, pas disa vitesh rritjeje të fortë të vendeve të punës, punëdhënësit kanë ngadalësuar punësimin dhe shkalla e papunësisë është rritur pothuajse një pikë përqindje e plotë nga niveli i ulët i gjysmë shekulli në prill 2023 në një ende të ulët 4.2%.
Sapo papunësia rritet kaq shumë, ajo tenton të vazhdojë të rritet.
Megjithatë, zyrtarët e Fed dhe shumë ekonomistë vënë në dukje se rritja e papunësisë këtë herë reflekton kryesisht një fluks njerëzish që kërkojnë punë - veçanërisht emigrantë të rinj dhe të sapodiplomuar në kolegj - në vend të pushimeve nga puna.
Çështja në diskutimet e Fed është se sa shpejt ajo dëshiron të ulë normën e saj standarde në një pikë ku nuk po vepron më si një frenues për ekonominë – as si një përshpejtues.
Nuk është e qartë se ku bie i ashtuquajturi nivel "neutral", megjithëse shumë analistë e besojnë atë në 3% deri në 3.5%./Burimi: Syri.net