Zbulohet planeti qe ndricohet nga kater diej
Astronomët kanë zbuluar rastin e dytë të njohur të një planeti që ka një sistem të katërfishtë yjesh. Planeti ishte i njohur më parë, por ishte menduar që kishte vetëm tre yje, e jo katër. Gjetjet ndihmojë studiuesit të kuptojnë se si sistemet e shumta të yjësisë mund të ndikojnë në zhvillimin dhe fatin e planeteve.
Kjo është hera e dytë që një planet është identifikuar me një sistem të katërfishtë yjesh. Ndërsa ishte zbuluar më parë, ishte menduar që kishte vetëm tre yje, e jo katër. Planeti i parë me katër yje është QIK 4862625, i cili u zbulua në 2013 nga shkencëtarët duke përdorur të dhëna publike nga misioni i NASA-s Kepler.
Zbulimi më i fundit sugjeron se planetet me sistemet e katërfishta të yjeve mund të jetë më të paktë sesa ishin menduar dikur. Në fakt, hulumtimi i kohëve të fundit ka treguar se ky lloj sistemi i cili zakonisht përbëhet nga dy palë yje binjake sillen ngadalë me njëri-tjetrin në distanca të mëdha, dhe në të vërtetë është më e zakonshme se besohej më parë.
Planeti i ri, i quajtur 30 Ari, ndodhet 136 vite dritë larg në konstelacionin Aries. Është planet i gaztë në një sistem të madh, 10 herë sa masa e Jupiterit, dhe orbiton yllin e saj primar çdo 335 ditë. Ylli kryesor ka një yll relativisht të vogël si partner, të cilën planeti nuk e ka në orbitë.
Nga ana tjetër, yjet janë në një orbitë me distanca të largëta rreth 1.670 njësi astronomike larg (një njësi astronomike është distanca ndërmjet Tokës dhe Diellit). Astronomët mendojnë se me shumë gjasa ky planet, apo ndonjë nga hënat që e rrethojnë atë, mund të ketë jetë.
Po të ishte e mundur që të shikonim qiellin nga toka me sy të lirë, të katër yjet do të dukeshin si diej të vegjël që shkëlqejnë edhe në mes të ditës. Në një nga këto yje, nëse shikohet me një teleskop të madh të mjaftueshëm, do të zbulohet një sistem binar, apo dy yje që rrotullohen rreth njëri-tjetrin.
Në vitet e fundit, janë zbuluar dhjetra planete me dy ose tre yje. Gjetja e planeteve me prindër të shumta nuk është një surprizë, duke pasur parasysh se yjet binare janë më të zakonshmet në galaktikën tonë.
“Sistemet e yjësisë vijnë në forma të panumërta. Nuk mund të ketë vetëm yje të vetme por edhge yje binare, yje treshe, madje edhe sisteme të pesëfishta yjësish", tha Lewis Roberts i JPL, autori kryesor i gjetjeve të reja të botuar në revistën Astronomical Journal.
Planet me yje treshe është edhe Jupiteri i nxehtë që rrethon yllin e saj primar fort, duke kompletuar me një xhiro çdo tre ditë. Shkencëtarët tashmë e dine se ky yll primar ishte mbyllur në një rrjetë gravitacionale me një tjetër yll, rreth 0,7 vite dritë larg, ose 44.000 njësi astronomike. Kjo është një largësi relativisht e madhe për dy yje partnerë. Zbulimi i fundit është një ylli i tretë në sistem, në të cilën orbita e yllit primar është larg nga një distancë prej 28 njësi astronomike.
Në rastin e Ari 30, zbulimi solli numrin e yjeve të njohura në sistem, nga tre në katër. Ylli i katërt qëndron në një distancë prej 23 njësish astronomike nga planeti. Ndërsa ky grup yjor dhe planeti i saj janë më afër me njëri-tjetrin sesa ato në sistemin HD 2638, ylli i ri nuk duket se ka ndikuar në orbitën e planetit. Arsyeja e saktë për këtë është e pasigurt, kështu që ekipi është duke planifikuar vëzhgime të mëtejshme për të kuptuar më mirë orbitën e yllit dhe dinamikën e komplikuar të tij.
Më të lexuarat
