Krijohet sistem GPS ne smartphone qe mund te parashikoje termetet!
Një nga katastrofat natyrore më të vështira për t’u parashikuar dhe përgatitur është tërmeti. Ekzistojnë teknologji që mund të parashikojnë se kur mund të ndodhin tërmete, por janë shumë të shtrenjta për t’u zhvilluar në të gjithë botën.
Megjithatë, një grup shkencëtarësh mendojnë se teknologjia që gjendet tek telefonat inteligjentë është e mjaftueshme për të zhvilluar dhe parashikuar tërmetet para se të ndodhin. Në pamje të parë, ideja ka kuptim, meqë telefonat tanë inteligjentë kanë gjithçka që duhet për të ofruar të dhënat e duhura për një sistem qendror: GPS, akselerometër dhe lidhjen e të dhënave. Mbi të gjitha, numri i telefonave inteligjentë është më i madh se numri i sensorëve sizmikë.
Hulumtuesit kanë krijuar një aplikacion që përdor telefonat celularë të parashikojnë tërmetet. Ekipi hulumtues Gjeologjik në SHBA shpreson që të krijojë lloje të reja paralajmërimi duke përdorur teknologjinë. Ekipi ka testuar sistemin GPS duke përdorur të dhëna nga tërmetet e mëparshme, dhe rezultatet treguan se se të dhënat dolën në parashikime të sakta.
Duke përdorur vëzhgimet e crowdsourced (paralajmërimet e hershëm të tërmeve) nga smartphone-ët e përdoruesve, mund të zbulohen dhe analizohen. Hulumtuesit kanë testuar realizueshmërinë e EEE crowdsourced me një simulim të një tërmeti të supozuar me magnitudë 7, dhe me të dhëna reale në 2011, ku ra tërmeti me magnitudë 9 Tohoku-Oki, të Japonisë.
Përparimet e studimit, të udhëhequr nga shkencëtarët e Insitutit Gjeologjik të SHBA-së janë botuar në 10 prill, në revistën AAS Science Advances. Pavarësisht se sa pak të sakta mund të jenë pajisjet shkencore, dhe GPS (Global Positioning System) në një smartphone mund të zbulojë lëvizjen e terrenit dhe zhvendosjen e shkaktuar nga lëvizjet e pllakave tektonike.Hulumtuesit gjetën se sensorët në smartphone dhe pajisje të ngjashme mund të përdoret për të zbuluar tërmete me magnitudë 7 ose më të madha. Scientific-grade EEW, të tilla si sistemi i Gjeologjik i SHBA, ShakeAlert, që është aktualisht duke u zbatuar në bregun perëndimor të Shteteve të Bashkuara, do të jetë në gjendje që të ndihmojë në minimizimin e pasojave të tërmeteve.
Megjithatë, në shumë pjesë të botës ku ka resurse të mjaftueshme për të ndërtuar dhe për të ruajtur rrjete shkencore dhe elektronikë crowdsourced EEW ka një potencial të rëndësishëm. Hulumtuesit kanë zbuluar se të dhënat GPS nga telefonat inteligjentë mund të parashikojnë tërmetet e mëdha, të cilat mund të shkaktojnë zhvendosje të tokës, por nuk mund të parashikojnë tërmet me shkallë të ulët sizmike, të cilat mund të shkaktojnë vetëm dridhje të tokës.
Studiuesit krahasuan paralajmërimet e disa burimeve duke përdorur një tërmet të hamendësuar të magnitudës 7.0, së bashku me të dhëna reale nga tërmeti që ndodhi në Japoni në vitin 2011, i cili ishte i magnitudës 9.0. Rezultatet treguan se të dhënat janë të nevojshme vetëm për tërmete të shkallës së ulët sizmike, dhe duhet një numër i madh njerëzish që të kenë telefon me GPS. Për shembull, nëse telefonat e gati 5 mijë vetave në një zonë të madhe metropolitane sigurojnë të dhëna të sakta nëpërmjet GPS dhe GNSS, atëherë mund të parashikohet dhe analizohet një tërmet para se ai të ndodhë.
Një projekt i tillë pilot do të eksperimentohet në Kili. Qëllimi është që të krijojnë një rrjet të hershëm paralajmërimi tek telefonat inteligjentë. Këto pajisje mund të përdoren edhe nga vetë njerëzit për të parashikuar tërmetet.
Më të lexuarat
