Paga minimale neto rritet në 510 euro në Bosnjë-Hercegovinë
Nga 1 janari i këtij viti, paga minimale neto në Bosnjë do të jetë 1.000 BAM (510 euro), krahasuar me shumën e mëparshme prej 619 BAM.
Falë rritjes së pagës minimale, të ardhurat publike për punëtor do të rriten me rreth 300 BAM dhe kostot e punëdhënësit me rreth 682 BAM. Paga minimale bruto tani arrin në rreth 1.740 BAM, që është shuma minimale që duhet të mundësojë një punëdhënës për të punësuar një punëtor.
Duhet theksuar se kjo shumë shpejt do të çojë në një rritje të pagave në të gjithë sektorët.
Nga ana tjetër, do të ketë një normë të rritur inflacioni që do të “konsumojë” një pjesë të madhe të kësaj rritjeje.
Arsyetimi është mjaft i thjeshtë. Këtu është një ilustrim:
Nëse punëtorët në një kompani fitojnë një pagë neto prej 700 BAM, dhe eprorët e tyre të drejtpërdrejtë ose ata që kryejnë detyra disi më të ndërlikuara, fitojnë 1.100 ose 1.200 BAM, kur pagat e punëtorëve rriten në 1.000 BAM, logjikisht rrjedh se pagat e eprorëve, gjithashtu do të duhet të rritet me të njëjtën shumë. Përndryshe, ata do të përfundonin duke fituar pothuajse të njëjtën shumë si vartësit.
Nëse stafi menaxherial në të njëjtën kompani fiton 2.000 BAM, natyrisht edhe ata do të presin që pagat e tyre të rriten me të njëjtën shumë ose të ngjashme.
Kështu, do të ndodhë një reaksion zinxhir apo një rritje lineare e pagave për të gjithë punonjësit në atë kompani, jo vetëm për pagat minimale. Kjo do të sjellë një barrë të madhe për punëdhënësit, pasi duhet të merret parasysh edhe rritja e shumës për taksat dhe kontributet.
Edhe në kompanitë ku asnjë punonjës nuk fiton më pak se 1000 BAM, pagat së shpejti do të duhet të rriten. Kompanitë brenda një sektori janë të ndërlidhura në një treg të vetëm. Nëse pagat rriten në një kompani, ato duhet të rriten edhe në të tjerat, pasi ato që nuk rrisin pagat, rrezikojnë të humbasin punëtorët.
Kjo rritje e pagave do të sjellë rritje të çmimeve të produkteve. Për shembull, furrtarët do të duhet të faktorizojnë koston e rritur të punës në produktet e tyre, si buka dhe produkte të tjera të pjekura. Të njëjtën gjë do të bëjnë parukierët, mekanikët e makinave, shitësit me pakicë dhe të tjerë.
Kjo ndodhi vitin e kaluar në Republika Srpska (RS), kur paga minimale u rrit në 900 BAM dhe pothuajse me siguri do të ndodhë edhe në Federatën e Bosnjë-Hercegovinës.
Inflacioni, ose rritja e çmimeve të produkteve, do të “konsumojë” shumë nga fitimet e atyre me të ardhurat më të ulëta.
Fatkeqësisht, forcat e tregut do të rivendosin shumë shpejt status quo-në. Pagat do të jenë më të larta, por gjithçka do të jetë më e shtrenjtë, kështu që standardi i jetesës për ata me të ardhurat më të ulëta, nuk ka gjasa të ndryshojë shumë. (1BAM=0.51 euro).
