Huaja afatgjatë shënon rekord historik, rritje të fortë nga kredia për pasuri të paluajtshme
Pesha e kredisë afatgjatë në portofolin e sektorit bankar ka shënuar një tjetër rritje këtë vit, duke arritur në nivelet më të larta historike.
Rritja e peshës së kredisë afatgjatë në sektorin bankar
Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se në fund të korrikut 2025, pesha e kredisë afatgjatë (me maturim mbi pesë vjet) kundrejt totalit të kredisë arriti në 63.3%, nga 61.1% që kishte qenë në të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Shkaqet e rritjes
Tendenca e viteve të fundit tregon një orientim të dukshëm të sektorit bankar drejt financimeve afatgjata, të lidhura kryesisht me:
1. Kreditë për pasuri të paluajtshme;
2. Investime kapitale nga bizneset dhe individët.
Kjo rritje është mbështetur nga kërkesa e lartë e tregut për banesa dhe projekte ndërtimi, si dhe nga ofertat konkurruese të bankave në këtë segment.
Vlera e portofolit të kredive afatgjata
Në fund të korrikut, portofoli i kredive afatgjata arriti në 557.6 miliardë lekë, me një rritje prej 16.4% krahasuar me korrikun e një viti më parë. Kreditë për blerje banesash nga individët kanë arritur në 232 miliardë lekë (rreth 2.4 miliardë euro), duke shënuar një rritje vjetore prej 17%.
Kreditë për pasuri të paluajtshme dhënë bizneseve arritën në 200 miliardë lekë, me një rritje prej 15.9% në krahasim me një vit më parë. Kredia për banesa ka tashmë peshën kryesore në portofolin bankar, duke përbërë mbi 27% të totalit të kredisë për ekonominë.
Efektet në treg dhe menaxhimin e riskut
Zgjerimi i tregut të kredive hipotekare, sidomos tek individët, ka sjellë:
1. Shpërndarje më të mirë të riskut kreditor;
2. Rritje më të qëndrueshme dhe afatgjatë të portofolit bankar;
3. Amortizim më të ngadaltë dhe stabilitet më të madh në kohë.
Megjithatë, rritja e shpejtë e huadhënies për pasuri të paluajtshme ka nxitur shqetësim te Banka e Shqipërisë.
Masat e Bankës së Shqipërisë për ngadalësimin e rritjes
Për të kontrolluar ritmin e kreditimit, Banka e Shqipërisë ka ndërmarrë masa rregullatore, përfshirë:
1. Rritjen e kërkesave për mjaftueshmërinë e kapitalit, nëpërmjet aplikimit të normës kundërciklike;
2. Vendosjen e kufijve (tavanëve) për treguesit “Raporti i kredisë ndaj vlerës” dhe “Raporti i shërbimit të borxhit ndaj të ardhurave” në kreditë për pasuri të paluajtshme rezidenciale (në fuqi prej korrikut 2025).
Këto masa synojnë të parandalojnë mbinxehjen e tregut të pasurive të paluajtshme dhe rreziqet e mundshme për stabilitetin financiar.
