Ndihma Ekonomike, Raporti: Verifikim i papërgjegjshëm dhe refuzime të padrejta
Skema e Ndihmës Ekonomike në Shqipëri gjatë vitit 2024 u përball me një rënie të ndjeshme të përfituesve, duke lënë shumë familje në nevojë pa mbështetjen e nevojshme financiare.
Ulje e përfituesve dhe probleme në verifikim
Sipas raportit të fundit të Shërbimit Social Shtetëror (SHSSH), ulja e përfituesve lidhet kryesisht me dështimet në procesin e verifikimit në terren nga njësitë vendore. Mungesa e kontrolleve në banesë bëri që shumë aplikime të mbeteshin pezull ose të refuzoheshin, shpesh në mënyrë të padrejtë.
Gjatë vitit 2024, 53.534 familje dhe individë përfituan ndihmë ekonomike, me përqendrim më të madh në qarqet Dibër, Kukës, Elbasan dhe Korçë, që mbeten ndër më të varfrat në vend.
Përjashtime dhe kategori të mbuluara
Raporti tregon se 271 familje janë larguar nga skema pas refuzimit të tre ofertave për punësim, ndërsa 1.257 familje vijojnë të mbeten përfituese për shkak të vështirësive sociale, ekonomike ose shëndetësore. Një tjetër grup prej 656 familjesh është në pritje të ofertave të punësimit, në kuadër të përpjekjeve për integrim në tregun e punës.
Personat me aftësi të kufizuara
Në kategorinë e personave me aftësi të kufizuara (PAK), vetëm një pjesë e vogël ka përfituar mundësi reale punësimi. Nga 5.901 individë të evidentuar, vetëm 328 janë punësuar, ndërsa 143 janë përfshirë në programe të formimit profesional. Këto të dhëna nënvizojnë hendekun mes objektivave të politikave sociale dhe zbatimit real në terren.
Roli i skemës së Ndihmës Ekonomike
Skema e Ndihmës Ekonomike përbën një shtyllë thelbësore të mbrojtjes sociale për familjet dhe individët në nevojë. Ajo përfshin pagesa mujore në cash të kombinuara me përfitime shtesë si:
- çerdhe dhe kopshte falas për fëmijët,
- libra dhe bursa studimi për nxënësit dhe studentët e familjeve përfituese,
- vizita mjekësore falas dhe rimbursim të ilaçeve,
- mbështetje për punësim dhe formim profesional.
Përfitues të skemës janë familjet me të ardhura të pamjaftueshme ose pa të ardhura, si dhe kategori të caktuara të cenueshme, përfshirë:
- jetimët jashtë institucioneve të përkujdesjes sociale;
- prindërit me më shumë se dy fëmijë të lindur njëherësh, që u përkasin familjeve në nevojë;
- viktimat e trafikimit, pas daljes nga institucionet e përkujdesjes shoqërore;
- viktimat e dhunës në familje, për periudhën e vlefshmërisë së urdhrit të mbrojtjes.
Nevoja për reformë dhe eficiencë
Raporti i SHSSH thekson se dështimet në verifikim dhe menaxhim kanë ekspozuar dobësitë strukturore të sistemit, duke e bërë të qartë se modernizimi dhe dixhitalizimi i procesit mbeten sfida urgjente. Përmirësimi i koordinimit midis pushtetit vendor dhe institucioneve qendrore shihet si kusht i domosdoshëm për ta bërë ndihmën ekonomike më të drejtë, më efektive dhe më gjithëpërfshirëse.
