432 mijë të punësuar në bujqësi, 80 për qind nuk paguajnë sigurime
INSTAT raporton se në vitin 2024, bujqësia ka 432 mijë të punësuar, ndërsa pjesa më e madhe nuk kontribuon në sigurimet shoqërore.
Treguesit kryesorë
Sipas të dhënave të publikuara nga INSTAT, sektori i bujqësisë përbën një pjesë të konsiderueshme të tregut të punës në Shqipëri, me 432,000 të punësuar gjatë vitit 2024. Megjithatë, rreth 80% e tyre nuk paguajnë sigurime shoqërore, çka tregon një nivel të lartë informaliteti në sektor. Kjo situatë tregon për mungesën e mbrojtjes sociale për shumicën e punonjësve të bujqësisë, që shpesh janë të vetëpunësuar ose anëtarë të fermave familjare.
Si llogaritet punësimi
INSTAT e klasifikon si “të punësuar” çdo person që ka punuar të paktën një orë gjatë javës së referencës në aktivitete bujqësore që gjenerojnë përfitim, përfshirë edhe anëtarët e familjes që punojnë në ferma pa marrë pagesë të drejtpërdrejtë. Ky standard i matjes bazohet në metodologjinë ndërkombëtare për vlerësimin e tregut të punës, por në realitet nuk reflekton domosdoshmërisht nivelin e punësimit formal apo pagesat e kontributeve.
Përmasat numerike dhe pasojat
Aktualisht, vetëm rreth 90,000 persona në sektorin bujqësor paguajnë sigurime shoqërore, ndërsa mbi 340,000 të tjerë punojnë pa kontribute. Kjo krijon një boshllëk të madh në sistemin e mbrojtjes sociale, duke e bërë këtë kategori vulnerabël ndaj mungesës së pensioneve, mbështetjes mjekësore dhe përfitimeve të tjera ligjore. Specialistët e ekonomisë paralajmërojnë se moskontributi i gjerë në sigurime mund të përbëjë një barrë të ardhshme për sistemin e pensioneve dhe buxhetin e shtetit.
Pesha e sektorit në ekonomi
Sektori i bujqësisë përfaqëson rreth 36.7% të totalit të të punësuarve në vend për vitin 2024, duke qenë ndër sektorët më të mëdhenj të punësimit në Shqipëri. Megjithatë, mbetet një nga më të paformalizuarit, me struktura të vogla prodhimi dhe të ardhura të ulëta. Ekspertët theksojnë se përmirësimi i politikave të sigurimeve dhe subvencioneve është thelbësor për ta bërë sektorin më të qëndrueshëm dhe më tërheqës për investime.
