Më pak orë, më pak rezultate: BB paralajmëron sfidën e cilësisë në arsimin shqiptar
Raporti i Bankës Botërore vëren se koha më e shkurtër në shkollë dhe faktorë digjitalë po ulin rezultatet e nxënësve.
Cilat janë gjetjet kryesore
Në Shqipëri, nxënësit kalojnë më pak kohë në shkollë se bashkëmoshatarët në BE, gjë që lidhet drejtpërdrejt me arritje më të dobëta. Sipas vlerësimeve ndërkombëtare TIMSS dhe PIRLS, orët mësimore janë rreth 17 për qind më të pakta krahasuar me mesataren e BE-së, duke sjellë humbje të barasvlershme me 0.6–0.8 vite shkollimi. Kjo diferencë prek veçanërisht vajzat, ndërsa rezultatet në testet ndërkombëtare mbeten nën nivelet e BE-së.
Banka Botërore thekson se, ndonëse ka përparim, pjesëmarrja në arsimin parashkollor mbetet e ulët ndaj standardeve europiane: vetëm 5 për qind e fëmijëve në BE nuk ndjekin kopshtin, ndërsa në Shqipëri përqindja është dukshëm më e lartë. Atypëraty, një gjetje kundër rrjedhës tregon se 15-vjeçarët që kanë ndjekur parashkollorin rezultojnë më dobët në PISA se ata që nuk e kanë ndjekur, çka sinjalizon probleme në vazhdimësinë dhe cilësinë e mësimdhënies ndër nivele.
Mbipërdorimi i smartfonëve dhe efektet
Te 15-vjeçarët shqiptarë përdorimi i telefonave inteligjentë është pothuajse universal dhe ndër më të lartët në rajon. Analizat e lidhin mbipërdorimin me rënie të ndjeshme të performancës akademike, afërsisht sa një vit mësimi në matematikë, ndërsa ndikimi negativ në lexim vlerësohet rreth 20 për qind më i lartë.
Përveç arritjeve, pasojat prekin mirëqenien: rritjee ankthit, depresionit dhe varësisë digjitale, veçanërisht te vajzat adoleshente. Përvojat ndërkombëtare sugjerojnë se ndalimi i telefonave në shkolla nuk sjell rezultate të qëndrueshme, duke kërkuar politika më inteligjente për përdorim të shëndetshëm dhe edukim digjital.
Pse cilësia është thelbësore
Përballë rënies demografike, rritja e cilësisë së arsimit është kyçe për ruajtjen e standardeve të jetesës. Sipas Bankës Botërore, një vit shtesë shkollimi mund të rrisë të ardhurat gjatë jetës me rreth 4.5 për qind, ndërsa një rritje me 20–25 pikë në PISA barazohet me fitime të një viti shtesë arsimimi.
Prandaj, për Shqipërinë sfida nuk është vetëm akses më i gjerë, por përmirësim i qëndrueshëm i cilësisë nga kopshti deri në arsimin e mesëm, duke ndërtuar një kulturë mësimi që balancon disiplinën, teknologjinë e shëndetshme dhe motivimin për të nxënë gjatë gjithë jetës.
