Studimi i BE për lëndët e para, ja zonat me nëntokën më të pasur në Shqipëri
Një raport i Fondacionit Europian të Trajnimeve, pjesë e BE-së, rendit Shqipërinë ndër vendet me potencial të lartë për lëndë të para kritike, thelbësore për industrinë moderne dhe tranzicionin e gjelbër.
Shqipëria përfshihet në hartën europiane të burimeve natyrore me rëndësi strategjike, sipas studimit të publikuar nga BE-ja që analizon kapacitetet minerare dhe nevojën për bashkëpunim rajonal në sigurimin e lëndëve të para kritike. Dokumenti evidenton disa zona kyçe të vendit ku gjenden materiale të çmuara për industrinë dhe teknologjinë.
Kobalti i Pogradecit dhe rëndësia për bateritë elektrike
Raporti përmend kobaltin, që në Shqipëri gjendet në zonat minerare të Pogradecit. Ky element ka rëndësi thelbësore në prodhimin e baterive me litium — komponentë kyç për automjetet elektrike dhe pajisjet inteligjente — duke e pozicionuar vendin si një furnizues potencial për zinxhirët industrialë të BE-së.
Bakri i Lezhës dhe Kukësit, burim për energjinë dhe ndërtimin
Një tjetër mineral i rëndësishëm është bakri, me rezerva të identifikuara në Lezhë dhe Kukës. Ai mbetet i domosdoshëm për sektorët e energjisë, ndërtimit dhe teknologjisë, veçanërisht për kabllot, sistemet elektrike dhe motorët industrialë.
Feldspati i Shkodrës dhe përdorimi në industri të lehta
Feldspati, që gjendet kryesisht në zonën e Shkodrës, është një material bazë për prodhimin e qeramikës, porcelanit dhe bojërave, duke kontribuar në zhvillimin e industrive të lehta dhe të përpunimit vendas.
Depozitat e nikelit në verilindje dhe juglindje
Nikeli, me prani të konsiderueshme në Kukës, Devoll, Çervenakë, Përrenjas dhe Librazhd, përbën një tjetër burim strategjik. Sipas klasifikimit, depozitat në këto zona janë të klasit C, ndërsa Devolli ka një depozitë të klasit B, me potencial të lartë për shfrytëzim industrial në të ardhmen.
Kërkesa e BE-së për materiale strategjike në rritje
Sipas Ligjit të BE-së për Lëndët e Para Kritike 2024, kërkesa për këto materiale do të rritet gjashtëfish deri në vitin 2030 dhe shtatëfish deri në 2050. Vetëm për litiumin, kërkesa për bateri parashikohet të rritet 12 herë deri në 2030 dhe 21 herë deri në 2050, duke theksuar rëndësinë e diversifikimit të burimeve furnizuese.
Lëndët e para, baza e tranzicionit të gjelbër dhe dixhital
BE thekson se lëndët e para janë baza e çdo zinxhiri industrial dhe kontribuojnë në konkurrueshmërinë, produktivitetin dhe sigurinë ekonomike të saj. Ato kanë rol thelbësor në tranzicionin e gjelbër dhe dixhital, si edhe në sektorët e mbrojtjes dhe hapësirës ajrore, ku nevoja për furnizime të qëndrueshme po bëhet gjithnjë e më kritike.
