Si do të funksionojë rivlerësimi, NAREA: 500 mijë prona potencialisht përfituese
Rivlerësimi i pronave do të nisë në 2026 me tatim të reduktuar 5 për qind dhe afate të zgjeruara për përpunimin e kërkesave.
Prona potencialisht përfituese dhe afatet e rivlerësimit
Kuvendi miratoi projektligjin “Për rivlerësimin e pasurisë së paluajtshme”, që u jep individëve dhe personave juridikë mundësinë të përditësojnë vlerën e pronave me vlerën e tregut kundrejt një tatimi 5 për qind. Sipas NAREA, nga rivlerësimi pritet të përfitojnë rreth 500 mijë prona, kryesisht banesa, duke qenë se në vend ekzistojnë rreth 3.5 milionë tituj pronësie. Ligji parashikon afat rivlerësimi nga 1 janari deri më 31 dhjetor 2026, ndërsa kërkesat e dorëzuara brenda afatit por të papërfunduara në kohë do të konsiderohen të vlefshme nëse tatimi paguhet deri më 31 mars 2027.
Rivlerësimi për individët: procedurat dhe mënyrat e përllogaritjes
Individët mund të zgjedhin midis rivlerësimit sipas vlerës së tregut, përmes një eksperti të licencuar, ose sipas çmimeve minimale fiskale. Në rastin e parë, individi paraqet në ASHK aktin e vlerësimit dhe drejtoria përllogarit bazën tatimore si diferencë mes vlerës së tregut (jo më të ulët se çmimet minimale fiskale) dhe vlerës së regjistruar.
Në mënyrën e dytë, vlera e re caktohet sipas çmimeve fiskale të miratuara dhe tatimi llogaritet mbi diferencën me vlerën aktuale të regjistruar. Kur pasuria është pa vlerë të regjistruar, ASHK përdor si referencë vlerën e blerjes sipas udhëzimit nr.34 të datës 29.12.2023. Në rast shitjeje pas rivlerësimit, tatimi përfitimor llogaritet mbi diferencën midis çmimit të shitjes dhe vlerës së rivlerësuar për të cilën është paguar tatimi 5 për qind.
Rivlerësimi për personat juridikë dhe pasqyrimi në bilance
Projektligji parashikon rivlerësim edhe për personat juridikë, që mund të përditësojnë vlerën e pasurive në bilanc deri në 31 dhjetor 2026, duke përdorur të njëjtat rregulla si individët. Diferenca ndërmjet vlerës së re dhe asaj kontabël reflektohet në pasqyrat financiare të vitit 2026 dhe tatohet me 5 për qind. Kjo diferencë nuk amortizohet për qëllime tatimore dhe në rast shitjeje të pasurisë, llogaritja e fitimit bazohet mbi vlerën e re të rivlerësuar.
Hapat e mëtejshëm dhe udhëzimet që priten
Efektet e ligjit shtrihen nga 1 janari 2026 deri më 31 mars 2027. Brenda 30 ditëve nga hyrja në fuqi, Ministria e Financave dhe ASHK duhet të miratojnë udhëzimet që do të përcaktojnë detajet e procedurave të aplikimit, mënyrën e llogaritjes së bazës tatimore, pasqyrimin e rivlerësimit në regjistrat e kadastrës dhe administrimin e tatimit e të ardhurave të tij.
