10 pyetje qe as shkenca nuk u ka dhene pergjigje

Nga natyra e universit (në qoftë se ka vetëm një) tek pyetja pse endërrojmë, si ka lindur jeta etj. Ka shumë gjëra që njerzimi nuk i shpjegon dot! A do të mundet shkenca që tu gjejë përgjigjën këtyre pyetjeve? Më poshtë do te gjeni një listë me 10 pyetje të cilave as shkenca nuk u ka dhënë një përgjigje të saktë deri më sot.

1.Nga cfarë është i përbërë universi?

Astronomët përballen me një cështje paska të sikletshme për ta: pasi nuk e dinë se nga cfarë është e përbërë 95% e universit . Atomet, të cilat formojnë çdo gjë që ne shohim përreth nesh, zënë vetëm 5% të kësaj mase. Gjatë 80 viteve është bërë e qartë se pjesa tjetër e konsiderueshme është e përbërë nga dy njësi të dyshimta - materia e zezë dhe energjisë e errët. Megjithate, duke përdorur një përkufizim alternativ, disa kozmologe kanë spekuluar, se Universi përbëhet nga zgjerimi i hapësirës, dhe është vetëm një nga shumë spekullimet, të cilat janë quajtur kolektivisht multiverse. Vëzhgimet e pjesëve të vjetra të gjithësisë (të cilat janë shumë larg) sugjerojnë se Universi është qeverisur nga të njëjtat ligje fizike dhe konstante në të gjithë shtrirjen e madhe të tij.

2. Si ka lindur jeta në Tokë?

Shkencëtarët besojnë se jeta në Tokë mund të ketë filluar në një gyp vullkani në dyshemenë detare. Ata kanë zhvilluar një përqasje të re për të stimuluar proceset që mund të kenë çuar në shfaqjen e metabolizmit qelizor në Tokë – një funksion biologjik bazë për të gjitha organizmat e gjalla.  Më parë disa shkencëtarë kanë propozuar se organizmat e gjalla mund të jenë transportuar në Tokë nga meteorët. Megjithatë, ka më tepër mbështetje për teorinë se jeta filloi në Tokë në vende si grykat termale në dyshemenë oqeanike, duke formuar një materie të palëvizshme, siç janë përbërësit kimikë të gjetur në gaze dhe minerale.  Por edhe në ditët e sotme nuk ka një përgjigje të saktë sesi është krijuar jeta në Tokë.

3. A jemi vetëm në univers?

Ndoshta jo. Astronomët kanë qenë në kërkim të jetëvë aliene për vite të tëra. Radio teleskopët kanë përgjuar qiej prej vitesh dhe vetëm në vitin 1977 u kap një sinjal i mundshëm alien. Astronomët janë në gjendje për të skanuar atmosferën e planeteve të huaja për oksigjen dhe ujë. Dekadat e ardhshme shkenca do të jetë në gjendje që të zbulojë planete potencialisht të banueshme  në galaktikën tonë. Edhe pse zbulimi i planetëve jashtë sistemit tonë diellor,  ka rritur shpresat që një ditë qenia njerëzore të takohet me alienët. Por a do të ndodhë kjo ndonjëherë?  "Dy mundësitë ekzistojnë: Ose ne jemi të vetëm në Univers… apo nuk jemi?!  Të dyja janë njësoj të tmerrshme. Ne kemi qenë të hipnotizuar nga ideja se jeta mund të ekzistojë diku, në një hapësirë tjetër, dhe për më shumë se 50 vjet kemi kërkuar për ‘Inteligjencën Jashtëtokësore’ që ka qenë skanim galaktikë nga një qytetërim i huaj i padobishëm . Por, zbulimi i planetëve jashtë sistemit tonë diellor, ka rritur shpresat se përpjekjet për të kontaktuar me jashtëtokësorët mund të kenë sukses një ditë.

4. Çfarë na bën njerëzorë?

Vetëm në ADN -në tonë,  gjenomit njerëzor është 99% identik me atë të një shimpanzeje.  Ne njerëzit, e kemi trurin më të madh se shumica e kafshëve, të mbushur me tre herë ose më shumë neurone se sa një gorillë (86bn për të qenë të saktë). Shumë nga gjërat që ne dikur mendonim se bënim dallimin me kafshët si - gjuha, përdorimi i mjeteve, njohja e veten në pasqyrë - janë parë edhe tek kafshët. Ndoshta kjo është kultura jonë - dhe efekti i saj i mëvonshëm në gjenet tona (dhe anasjelltas) - që bën dallimin.  Shkencëtarët mendojnë se zotërimi i zjarrit ka bërë që truri të zhvillohet me kalimin e viteve. Por a është e mundur që kapaciteti ynë për bashkëpunim dhe aftësia jonë profesionale është ajo që e bën këtë një planet njerëzish dhe jo majmunësh.

5. Çfarë është ndërgjegjja?

Ne ende nuk jemi të sigurt. Ne e dimë se kjo ka të bëjë me rajone të ndryshme të trurit tonë që punojnë së bashku më tepër se sa një pjesë e vetme e trurit.  Ndërgjegjja, sipas psikologjisë tradicionale, është aftësia njerëzore për të përvetësuar diturinë në mënyrë të vullnetshme. Ndërgjegjja është aftësia e vetëgjykimit, ndjenjës së pendimit dhe e keqardhjes kur ne bëjmë gjëra që janë kundër normave morale të individit apo të grupit përkatës shoqëror. Ndjenja të tilla nuk arrihen nga mendja, megjithëse ato mund të shkaktojnë që ne të "shqyrtojme ndërgjegjen tonë" dhe t´i rishikojmë këto norma morale, ose ndoshta të arrijmë të shmangim përsëritjet e sjelljeve. Ndonëse filozofët kanë debatuar për natyrën e ndërgjegjes për qindra vjet, studimi modern i psikologjisë së ndërgjegjes e ka fillesën te Ëilliam James që e përkufizoi ndërgjegjen si kapacitetin për të qënë i vetëdijshëm për përjetimet dhe njohuritë .  Kështu, sipas James, që e krahasonte ndërgjegjen me një lumë që rrjedh, "rrjedha jonë e ndërgjegjes" është personale, në ndryshim, e vazhdueshme, dhe përzgjedhëse.

6.Pse enderrojmë?

Ne shpenzojmë rreth një të tretën e jetës sonë duke fjetur. Duke marrë parasysh se sa kohë kemi shpenzuar për ta bërë këtë, ju mund të mendoni se ne do të dinim çdo gjë në lidhje me të. Por shkencëtarët janë ende në kërkim të një shpjegimi të plotë pse njerëzit flenë dhe pse shohin ëndrra gjatë gjumit. Sigmund Freud besonte se ëndrrat ishin shprehje e dëshirave të pambajtura - shpesh seksuale - ndërsa të tjerët pyesin veten, nëse ëndrrat janë shkarkime të rastit të trurit gjatë gjumit.  Studimet e kafshëve kanë çuar në një kuptim më kompleks, i cili që sugjeron se të endërruarit mund të luajë një rol në kujtesën e të mësuarit dhe emocionet.

7. A ekziston materia dhe antimateria?

Lënda (materia) është tërësia e grimcave themeltare që përbëjnë dhe ndërtojne çdo gjë që është. Lënda është diçka që zë vend në hapesirë dhe mund të rroket nga një ose disa shqisa. Ajo mund të jetë një trup, përbërje fizike, ose mbarë gjithësia. Ana e kundërt e lëndës është kundërlënda. Me shpërthimin e madh janë krijuart sasi të barabarta të materies e antimateries, të cilat pastaj, sipas të gjitha teorive të deritashme, duhej të zhdukeshin reciprokisht. Por, kjo nuk ka ndodhur. Pse në kozmos ekziston materia?  Ky mister gjithmonë u ka interesuar shkencëtarëve të cilët, në harmoni me teoritë ekzistuese, kanë besuar se Shpërthimi i madh është dashur të krijojë sasi të barabartë të materies dhe të antimateries, të cilat po atë çast do të zhdukeshin reciprokisht, duke mos lënë asgjë para vetes. Por, për shkak të një asryeje ende të pashpjegueshme, kjo nuk ka ngjarë. Materia e ka mundur antimaterien dhe për shkak sot ekziston njerëzimi si dhe gjithçka në kozmos.

8. A ka universe të tjera paralele?

Universi ynë është një vend shumë i vecantë. Ndryshojnë disa nga parametrat e tij por e dimë që jeta është e mundur. Në një përpjekje për të sqaruar këtë problem, fizikanët po kthejnë nocionin e tyre më tepër tek universet e tjera. Në qoftë se ka një numër të pafund të tyre në një "multivers" dhe kombinimet e tyre mund të cojnë që jetë të tjera të ekzistojnë aty jashtë, madje edhe një kopje e jona mund të jetë aty jashtë. Kjo mund të tingëllojë si çmenduri, por dëshmitë nga kozmologjia dhe kuantika fizike janë duke treguar prova reale në këtë drejtim.

9. Ku shkon i gjithë karboni që clirojmë ne atmosferë?

Për vite të tëra, ne kemi qenë në gjendje që të dëmtojmë atmosferën me dioksid karboni – saqë edhe shtresa e Ozonit është holluar nga djegja e lëndëve djegëse fosile dhe ndotja e Tokës, gjithnjë e në masa më të mëdha. Tani duhet të gjendet një zgjidhje, përpara se klima në tokë të ndryshojnë duke sjellë pasoja fatale. Por si do të arrihet kjo! Një ide nga shkencëtarët është që ta mbyllin atë në të gjitha fushat e vjetra të naftës dhe gazit. Një tjetër është për të fshehur atë larg në fund të detit. Por ne nuk e dimë se sa kohë do të qëndrojë atje, apo se çfarë rreziqesh mund të përballemi.

10. A mund përfitojmë më shumë energji nga dielli?

Burimet e pakësuara të lëndëve djegëse fosile po tregojnë dita ditës që ne kemi nevojë për burime të reja energjie. Ylli ynë më i afërt ofron më shumë se një zgjidhje të mundshme. Ne jemi tashmë jemi duke shfrytëzuat energjinë e diellit për të prodhuar energji diellore. Një tjetër ide është që të përdorin energjinë e rrezeve të diellit për të ndarë ujin në pjesët e saj përbërëse: oksigjen dhe hidrogjen, të cilat mund të ofrojnë një lëndë djegëse të pastër për makinat e së ardhmes. Shkencëtarët janë duke punuar edhe në një zgjidhje të energjisë që varet në rikrijimin e proceseve të yjeve - ata janë duke ndërtuar një makinë fuzioni bërthamore. Ekziston shpresa që këto zgjidhje të mund të plotësojnë nevojat tona të energjisë.

Më të lexuarat